Tag: polityka międzynarodowa

Dawanie jest najwyższym stopniem
wyrażania swojej potęgi i siły.
Erich Fromm
Uważajmy na używanie siły by zabierać…

Byłem 7 lutego 2014 na konferencji TTIP: „Szanse i możliwości dla biznesu w Polsce”
(Hotel Hilton, Warszawa) jako obserwator.
TTiP to Transatlantic Trade and Investment Partnership (Transatlantyckie Partnerstwo na rzecz Handlu i Inwestycji) – duża inicjatywa UE I USA, która ma unormować bilateralnie stosunki handlowe pomiędzy obiema stronami.
Będą one przedmiotem Umowy w sprawie inwestycji i handlu pomiędzy UE a USA.
Jeśli Unia i Stany Zjednoczone podpiszą umowę, powstanie największa na świecie strefa wolnego handlu. Unia i USA wytwarzają prawie połowę światowego PKB i odpowiadają za jedną trzecią obrotów handlowych.
TTIP ma obejmować nie tylko zniesienie ceł, ale też zmniejszenie barier pozataryfowych, czyli różnic w standardach produktów i usług. Jeśli Unia i USA ustalą wspólne zasady w handlu, to narzucą de facto globalne standardy produktów i usług, o ile podobne porozumienie transpacyficzne (USA – Daleki Wschód) nie nastąpi wcześniej, bo to wtedy ono prawdopodobnie ustali wzorce.

Konferencja zorganizowana przez Amerykańską Izbę Handlową w Polsce zgromadziła ok. 300 uczestników, w tym przedstawicieli UE, USA (ambasador i negocjator przy UE), naszych przedstawicieli w Parlamencie Europejskim, oficjeli rządu RP, reprezentantów biznesu i media.
W Polsce było to bodajże pierwsze publiczne przedstawienie projektu, które z jednej strony ma przedstawić o co chodzi ale także otworzyć publiczna dyskusję.
Odczytuję to też jako nadanie energii podmiotom zainteresowanym do włączenia się w proces.
Wydarzenie było na żywo transmitowane przez następujące kanały http://www.amcham.pl; http://www.parp.pl or http://www.forbes.pl (prawdopodobnie będą dostępne nagrania).

Jednym z wiodących materiałów wstępnych jest raport Izby (AmCham) pt. TTIP: Szanse i wyzwania dla biznesu, dostępny tutaj http://amcham.pl/file/pdf/ttip_final1.pdf

Negocjacje będą prowadzone przez Komisję Europejską, współpracującą z Radą UE i Parlamentem Europejskim. Wynegocjowane przez Komisję Europejską umowy handlowe ostatecznie akceptuje Parlament Europejski.
Decyzja o podpisaniu umowy poddawana jest głosowaniu w Radzie UE, która podejmuje decyzję kwalifikowaną większością głosów (lub w niektórych przypadkach jednomyślnie), za uprzednią zgodą Parlamentu Europejskiego. Umowa musi być ratyfikowana przez państwa członkowskie UE.
W Polsce główną rolę w negocjacjach odgrywa Ministerstwo Gospodarki, które oficjalnie reprezentuję Polskę w procesie negocjacyjnym TTIP.

Zakres negocjacji
Negocjacje TTIP obejmują trzy podstawowe obszary:

• eliminacja większości taryf celnych pomiędzy USA i UE oraz zwiększenie liberalizacji w sektorze usług i inwestycji
• kwestie regulacyjne i bariery pozataryfowe: dążenie do jak największej harmonizacji regulacji i standardów obowiązujących w USA i UE zarówno horyzontalnie, jak i w poszczególnych sektorach biznesu, m.in. farmaceutycznym, chemicznym, motoryzacyjnym i rolniczym
• nowe płaszczyzny współpracy – współpraca małych i średnich przedsiębiorstw, standardy pracy, rynek zamówień publicznych.

Negocjacje rozpoczęły się w czerwcu 2013 r., od tamtego czasu odbyły się trzy rundy rozmów. Bruksela chce zakończyć negocjacje w ciągu dwóch lat (co wielu ocenia za mało prawdopodobne).

Po przemówieniach inauguracyjnych odbyły się dwa panele dyskusyjne:
„Dlaczego TTIP jest korzystna dla Polski. Co zrobić, aby nie zmarnować szansy”
„Korzyści dla biznesu na konkretnych przykładach (case study)”

Wbrew głównemu przekazowi moderatorów i czynników oficjalnych (w duchu wielkich szans i wsparcia) dyskusje wykazały obawy i szereg trudności jakie TTiP napotka na swojej drodze.

Najtrudniejszy rozdział to rolnictwo. Sporne kwestie to: standardy sanitarne mięsa importowanego z USA, produkty GMO i systemy subsydiowania rolnictwa.
Stany Zjednoczone chcą otwarcia Unii na żywność GMO. W handlu produktami rolnymi wciąż obowiązują wysokie cła – średnio 13 proc. na unijne produkty w USA i 48 proc. na amerykańskie w Unii. Producenci na obu, silnie subsydiowanych rynkach obawiają się dopuszczenia konkurencji zza oceanu. Dodatkowo Waszyngton będzie chciał otwarcia europejskiego rynku na mięso płukane chlorem czy produkowane z użyciem hormonów. Bruksela nie chce obniżać standardów bezpieczeństwa, ale osiągnięcie porozumienia może wymagać ustępstw ze strony Unii. Tych z kolei obawiają się organizacje konsumentów.

Piszę ten miniraport właśnie powodowany zaniepokojeniem w związku z zapędami USA i prawdopodobna uległością Unii i w tym względzie – jako konsument.

Także trudne będą rozmowy o wspólnych standardach. Unia i USA od 20 lat bez powodzenia rozmawiają o harmonizacji standardów produktów lub wprowadzeniu wzajemnej uznawalności – np. bezpieczeństwa substancji chemicznych. Negocjatorzy będą musieli ustalać w każdym poszczególnym sektorze, np. jakie certyfikaty bezpieczeństwa samochodów czy standardy emisji spalin będą wzajemnie uznawane.

Spornym tematem będą wymogi administracyjne – dla europejskich firm największą przeszkodą są różne bariery pozataryfowe. Wedle szacunków Amerykańskiej Izby Handlowej generują one 60–80 proc. dodatkowych kosztów, m.in. na pomoc prawną, wykup certyfikatów i dostosowanie produktów do amerykańskich norm i standardów. W Europie i w USA obowiązują inne regulacje sanitarne i fitosanitarne, Amerykanie nie uznają też unijnego świadectwa pochodzenia.
Skoro umowa ma dotyczyć wolnego handlu to powinien być rozwiązany:
dostęp do zamówień publicznych – firmy spoza USA mają ograniczony dostęp do amerykańskich zamówień rządowych. Klauzula Buy American umożliwia stosowanie preferencji wobec krajowych firm.
wizy – dla polskich przedsiębiorców szczególnym utrudnieniem jest obowiązek wizowy.
Już na miejscu, dodatkowym utrudnieniem jest konieczność uzyskiwania pozwoleń na zatrudnienie pracowników z Polski, co generuje też kolejne koszty na obsługę prawną.

Podnoszona była zasadnicza sprawa bardzo zróżnicowanych kosztów energii (w USA ok. 5 razy tańszej), co będzie stanowiło wielką przewagę dla ST. Zjednoczonych i powód różnych trudności.

Reasumując, jestem sceptyczny wobec łatwego i pełnego wprowadzenia TTiP, widzę w tym nawet próbę kolejnego kroku podporządkowywania sobie świata przez USA, mam też obawy przed nadmiernym przeregulowaniem i globalizacją gospodarki światowej.

Niezbędne jest patrzenie na ręce politykom i skuteczny lobbing polskich interesów handlowych na poziomie unijnym, realizowany przez polską dyplomację i polityków na wysokich stanowiskach w Brukseli, ale też przez różne formy społecznej kontroli.
Sporo będzie zależało od nowego mądrego przywództwa w UE i jego parlamencie w duchu obrony wartości europejskich i uzasadnionych interesów narodowych.