Innowacje

Nie ma nic bardziej nieużytecznego od efektywnego wykonywania tego,
co w ogóle nie powinno być robione.
Peter F. Drucker

Motto przewrotne, ale dotąd wydawało mi się, że u nas tylko gada się o innowacjach, zamiast je wdrażać. Jednak chyba coś się zmienia…
Bodajże nigdy tutaj nie odnosiłem się do swego życia zawodowo-inżynierskiego – uważam, że to nie jest odpowiednie miejsce,  a ponadto to temat dość hermetyczny i stosunkowo mało interesujący dla większości.

Dziś zrobię nieduże odstępstwo ponieważ zajmę się innowacjami inżynierskimi, które mają cechę ogólniejszą – pokazują kreatywność i wykraczanie poza schematy, czyli dotykają tematu jaki dość często pojawiał się w serwisie http://www.L-earn.net [już nieczynnym].

Impulsem było uczestnictwo w konferencji „E-narzędzia i technologie generatywne – szybka ścieżka innowacji” jaka była zorganizowana niedawno przez Agencję Rozwoju Przemysłu w Warszawie.

Było bardzo ciekawie i mógłbym napisać długi o tym raport, ale z wymienionych wyżej względów rzucę tylko parę haseł.

Sporo słyszy się w ujęciu popularnym o nanotechnologiach, o nowych materiałach jak np. grafen.
Natomiast ostatnio mniej dokładnie śledziłem postępy technologii produkcyjnych, zwłaszcza mechanicznych, jako że dość dawno przeszedłem na inne pola zainteresowań. Dlatego sporym zaskoczeniem było dla mnie jak duży postęp nastąpił w projektowaniu i wytwarzaniu prototypów urządzeń. Obecnie wyzwaniem jest znaczne przyspieszenie całego procesu. Oczywiście klasyczne programy CAD już dawno w tym pomagają, ale nastąpiła znaczna integracja z procesem produkcji.
Mówi się teraz o Rapid Prototyping (RP), Rapid Tooling (RT) i Rapid Manufacturing
Pozwalają one także zmniejszyć koszty i poprawić jakość produktu.
Stało się możliwe tworzenie bardzo złożonych konstrukcji dzięki różnym technikom warstwowym (przyrostowym).
Wyobraź sobie na przykład skrzynię biegów. I że  możesz ją prześwietlić tomografem przemysłowym plasterek po plasterku uzyskując plan skomplikowanego zamkniętego urządzenia („odwrotna inżynieria”).
A teraz możliwy jest proces odwrotny w sensie fizycznym – tworzy się całą skrzynię biegów w jednym procesie i w jednym nierozbieralnym kawałku – nakładając i scalając plasterek po  plasterku materiału [ później przyjęło się określenie druk 3D ].
Oczywiście uprościłem, ale pokazuję jak dalece różni się to od rozciągniętego w czasie procesu tworzenia osobno kilkudziesięciu części i ich montażu.
Obróbka skrawaniem, nawet odlewanie staje się coraz mniej stosowaną technologią. (RM), w których to pojęciach mieści się wiele tzw. technologii generatywnych.

Dużą rolę odgrywają tutaj nowe materiały i inżynieria materiałowa – dobry przykład innowacji.

Nowe możliwości, które zawdzięczamy zwłaszcza komputerom, nie są jeszcze w pełni wykorzystane ponieważ potrzebne jest oderwanie się od ugruntowanych schematów projektowania a nawet myślenia – innowacje mają też wymiar ludzki. Innym aspektem jest coraz większe dostosowanie „design thinking” do rzeczywistych potrzeb ludzi i sprzężenie zwrotne w procesach projektowo-produkcyjnych z odbiorcą/klientem.

Koresponduje to z drugim głównym tematem konferencji – Oszczędnego Wytwarzania (Lean Manufacturing – od głośniej książki „Lean Thinking” J. P. Womacka).
Chociaż optymalizacja procesu organizacji produkcji (i nie tylko) to stary temat, to wciąż następuje postęp, który ma źródło np. właśnie w rewizji utartych schematów.
Sercem koncepcji jest eliminowanie czynności marnotrawnych (w wielu aspektach), takich które nie dodają wartości. Spektakularnym przykładem jest stwierdzone badaniami zjawisko zalegania materiałów (od zakupu do wyjścia z fabryki), gdzie okazało się że udział czasu gdy materiał jest jakkolwiek używany w produkcji to często poniżej 1%.

Skojarzone pojęcia to timing i logistyka operacji, strumień wartości, przepływy ciągłe (sztukowe), system ssący (interakcja z odbiorcą), japoński kaizen …

Kolejnym tematem było wzornictwo przemysłowe, które obficie korzysta z e-narzędzi i jest coraz bardziej innowacyjne  oraz wymusza innowacje technologiczne.

Powyższe dziedziny mogą być dobrą inspiracją dla młodzieży, która myśli o wyborze kierunku studiów wyższych – coraz większe szanse na pracę mają inżynierowie (co już widać w trendzie zainteresowań).

Dość szeroko omawiana była ogólna sytuacja innowacyjności w Polsce. Jest ona wciąż zła i dlatego tego rodzaju konferencje i powiązane inicjatywy są ważne.
Jest to pochodna naszego 5 od końca w Europie miejsca pod względem PKB. Wśród 1,7 miliona podmiotów gospodarczych prawie 95% to firmy mikro, a 4,2% to firmy małe, które finansują się głównie same. Niski jest udział nakładów na B+R. Liczba patentów na milion mieszkańców w Polsce wynosi poniżej 4 gdy średnia w Unii – prawie 112! Nie posiadamy sformalizowanej polityki licencyjnej.
Istniejące placówki B+R mają jeszcze mały kontakt z przedsiębiorcami.

Zapowiedziano akcje ARP w kierunku poprawy tej sytuacji oraz szereg imprez popularyzujących i wdrażających innowacje jak np.:

  • 7 Międzynarodowa Konferencja INŻYNIERIA PRODUKCJI 201, INNOWACJE I TECHNOLOGIE PRZYSZŁOŚCI 30.06-1.07.2011 Wrocław
  • XI Międzynarodowa Konferencja Lean Management, Wrocław 14-16 czerwca 2011.

Więcej szczegółów można uzyskać z ARP SA  http://www.arp.com.pl

A w ogóle – oceniając rozwój technologiczny na świecie – jest on może mniej zauważalny z dnia na dzień, ale jednak wielki gdy porównujemy go dziesięcioleciami.
Mam nadzieję, że – gdy nie utracimy równowagi między człowiekiem a techniką, przyczyni się to ogólnego rozwoju. Co nas czeka?